ایمان، انسان را از بن بست های روحی می رهاند و او را از احساس تنهایی و ترس و نگرانی، دور می سازد. زین ماتمى که چشم ملائک ز خون ترست گویا عزاى صادق آل پیغمبرست شهادت جانسوز رئيس مذهب شيعه امام جعفر صادق عليه السلام تسليت باد. *پیشوای صادق روز ۲۵ شوال سال ۱۴۸…
ایمان، انسان را از بن بست های روحی می رهاند و او را از احساس تنهایی و ترس و نگرانی، دور می سازد.
زین ماتمى که چشم ملائک ز خون ترست
گویا عزاى صادق آل پیغمبرست
شهادت جانسوز رئيس مذهب شيعه امام جعفر صادق عليه السلام تسليت باد.
*پیشوای صادق
روز ۲۵ شوال سال ۱۴۸ هـ. ق، روز اندوه مدینة النبی در فراق قطب دانش جهان و رئیس مذهب جعفری بود. امام جعفر صادق(ع) در هنگام شهادت ۶۵ سال داشت و این در حالی بود که پس از امام باقر(ع)، ۳۴ سال امامت کرد. جاسوس ها و مزدوران منصور دوانقی، مدت ها خانه امام را تحت نظر داشتند. سرانجام منصور موفق شد با به کارگیری دسیسه ای ،، سمی قوی را به دست یکی از خدمه هایش به امام(ع) بنوشاند.
حکومت امویان در زمان امام صادق(ع)، از سال ۱۰۵ هـ. ق درگیر مسائل سیاسی و مبارزه با حرکت های ضدحکومتی بود تا اینکه در سال ۱۳۲ هـ. ق، بنی عباس توانستند بنی امیه را از تخت حکومت جائرانه خود پایین بکشند و خود بر کرسی حکومت تکیه زنند.
در آغاز، بنی عباس شعارهایی مبنی بر پیروی از ائمه اطهار(ع) می دادند، با این هدف که بتوانند افکار عمومی را به سوی خود جلب و از محبوبیت امامان معصوم(ع) نزد مردم، به سود خود بهره برداری کنند.
امام صادق(ع) به خوبی می دانست که با آمدن بنی عباس، فقط نام حکومت عوض خواهد شد و حتی جنایت های آنان برای محکم کردن پایه های حکومت خویش، بیشتر از امویان خواهد بود. ازاین رو، هیچ گاه حرکت های بنی عباس را تأیید نکرد و اصحاب و شاگردان را از همراهی با آنها بازداشت. امام از درگیری های پیش آمده میان دو حکومت ستمگر بنی عباس و بنی امیه استفاده کرد و کرسی درس های دینی و تجربی امام باقر(ع) را ادامه داد.
در زمان امام صادق(ع) شرایط ویژه فرهنگی بر جامعه حاکم شده بود. دانش های گوناگون اعم از اسلامی و تجربی پدید آمده بود، و هرکس نظریه ای جدید بیان می کرد و مردم از این همه پیشرفت علم شگفت زده بودند.
در کنار دانش های گوناگون، فرقه هایی چون معتزله، جبریه، مرجئه، غلات، زنادقه، مشبهه، متصوفه و مانند آن پدید آمده بود که هریک عقایدی برای خود داشتند. امام صادق(ع)، در چنین شرایطی زمام امور را به دست گرفته و دانشگاه علمی و فرهنگی پدر بزرگوارش را رونق درخور توجهی بخشیده بود تا آنجا که تعداد شاگردان ایشان، حدود چهار هزار نفر بیان شده است. از جمله شاگردان ایشان می توان به هشام ابن حکم، محمد ابن مسلم، ابان ابن تغلب، هشام ابن سالم، مؤمن طاق و مفضل ابن عمرو اشاره کرد.
جابر بن حیان که کتاب های وی در زمان قرون وسطی به زبان های گوناگون اروپایی ترجمه و پدر علم شیمی نامیده شده، از دیگر شاگردان معروف امام صادق(ع) است. امام صادق(ع) درهای جدیدی از علوم را چه در زمینه خداشناسی و چه در حیطه تجربی به روی انسان های جویای علم گشود.
امام صادق(ع) هم زمان با کار علمی، به کار تبلیغی و اجتماعی می پرداخت و در همه جا نمایندگانی داشت.
آن حضرت، با وجود تمام مشکلات و خفقان های حکومتی، همواره حامی شیعیان و مسلمانان بود و خود، به اوضاع یتیمان و آسیب دیدگان رسیدگی می کرد. امام صادق(ع) تقیه را برای در امان ماندن از ستم حاکمان جور، ترویج داد؛ هرچند هیچ یک از حاکمان عصر، با وجود آن حضرت، آسوده خاطر حکومت نکردند.
روز شهادت امام صادق(ع)، روز پایان مبارزات علمی، اجتماعی و سیاسی نبود، بلکه شیعیان با بصیرتی که ایشان تربیت کرده بود، عزم خود را بر مبارزه علیه طاغوت بیشتر کردند. پس از شهادت امام صادق(ع)، امام کاظم(ع) ایشان را با دو پارچه ای که با آن احرام می بستند، کفن کرد و عمامه و لباس هایی از امام سجاد(ع) را با ایشان قرار داد. تابوت امام صادق(ع) بر روی هزاران دست، غریبانه به سوی بقیع تشییع شد و درحالی که آثار غم و اندوه در چهره همه به ویژه امام کاظم(ع) نمایان بود، صادق آل محمد را در کنار پدران بزرگوارش در بقیع به خاک سپردند.
ایمان، انسان را از بن بست های روحی می رهاند و او را از احساس تنهایی و ترس و نگرانی، دور می سازد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: «ما مِن مؤمنٍ إلاّ و قد جَعلَ اللّه لَهُ مِن إیمانِهِ اُنْسا یسکنُ إلیهِ، حتّی لو کانَ علی قُلّةِ جَبلٍ لَم یسْتَوحِشْ؛ هیچ مؤمنی نیست، مگر آنکه خداوند از ایمان او انیس و دلارامی برای او قرار می دهد، چنان که اگر بر قله ای باشد، احساس تنهایی نکند».
منابع
۱.محمد محمدی اشتهاردی، سیره چهارده معصوم، ص ۵۲۵.
۲. سید علی خامنه ای، پیشوای صادق، ص ۶۲.
۳. مجلسی، ۱۴۰۳: ج۷۰: ح۱۴: ۱۱۱
